Genel kurul, kooperatifin tüm ortaklarını temsil eden ve en yetkili karar organıdır. Kooperatifin gerçek veya tüzel kişi tüm ortakları, genel kurula katılma ve oy kullanma hakkına sahiptir. Genel kurulda alınan kararlar, toplantıya katılmamış veya olumsuz oy vermiş olsa dahi bütün ortaklar için bağlayıcıdır. Bu nedenle kooperatifin en önemli organı olan genel kurulda toplantıların nasıl yapılacağı, kimlerin oy kullanıp kullanamayacağı ve oy kullanmanın şekli dahil kooperatif genel kurulu hakkında detaylı bilgiler izah edilecektir.
Kooperatiflerde Olağan Genel Kurul Toplantıları
Kooperatiflerde genel kurul, olağan veya olağanüstü olarak toplanır. Olağan genel kurul toplantısının, her hesap devresinin sona ermesinden itibaren en geç altı ay içinde ve yılda en az bir kez yapılması zorunludur. Örneğin hesap dönemi 1 Ocak -31 Aralık olan kooperatiflerde olağan genel kurul toplantısı ertesi yılın Haziran ayı sonuna kadar yapılmalıdır.
Kooperatifler Kanunu’nun 45’inci maddesi uyarınca, ilgili Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde; kooperatifin bir üst kuruluşa ortak olması ve genel kurul gündemine bu konuya ilişkin maddenin eklenmesi şartıyla, olağan genel kurul toplantıları en fazla iki hesap dönemini kapsayacak şekilde birleştirilerek yapılabilir.
Kooperatiflerde Olağanüstü Genel Kurul Toplantıları
Kooperatiflerde, faaliyetler bakımından ivedilik arz eden ve olağan genel kurulun beklenmesini gerektirmeyecek nitelikte önemli kararların alınmasının zorunlu olduğu durumlarda, genel kurul olağanüstü toplantıya çağrılabilir. Olağanüstü genel kurul toplantısı, kooperatif işlerinin yürütülmesi veya anasözleşme hükümlerinin uygulanması açısından zorunluluk doğuran hâllerde başvurulabilecek istisnai bir toplantı niteliği taşır. Mevzuatta öngörülen usul ve şartların sağlanması koşuluyla, olağanüstü genel kurul toplantılarının elektronik ortamda gerçekleştirilmesi de mümkündür.
Kooperatif Genel Kurulunun Yetkileri
Kooperatif ortaklarının iradelerini karar hâline dönüştüren en üst organ olan genel kurulun, kanunen devredilmesi veya başka bir organca kullanılması mümkün olmayan bazı yetkileri bulunmaktadır. Bu yetkiler, yalnızca genel kurul tarafından kullanılabilir ve kooperatifin diğer organlarına bırakılması hukuken mümkün değildir.
Genel kurulun devredilmesi mümkün olmayan görev ve yetkileri, Kooperatifler Kanunu’nun 42’nci maddesinde açıkça düzenlenmiştir. Bu kapsamda; anasözleşmenin değiştirilmesi, yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerinin seçilmesi, gerektiğinde tasfiye kurulunun oluşturulması, işletme hesabı ve bilanço hakkında karar verilmesi, ihtiyaç hâlinde gelir-gider farkının bölüşümüne ilişkin karar alınması, yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerinin ibrası, kanun ve anasözleşme ile genel kurula tahsis edilen konularda karar verilmesi, gayrimenkul alım ve satımında izlenecek usul ile alınacak veya satılacak taşınmazların nitelik ve fiyatlarının belirlenmesi, imalat ve inşaat işlerinin yaptırılma yönteminin tespiti ile yapı kooperatiflerinde ortak sayısı ve yapılacak konut ya da işyeri sayısının belirlenmesi genel kurulun vazgeçilmez yetkileri arasındadır.
Kooperatifler Kanunu’nun diğer hükümlerinde de yalnızca genel kurula tanınmış görev ve yetkiler bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; anasözleşmede aksi düzenlenmedikçe ortaklıktan çıkarma kararlarına ilişkin son değerlendirmeyi yapmak (m.16/2-3), çıkan veya çıkarılan ortağa yapılacak iade ve ödemelerin üç yıla kadar ertelenmesine karar vermek (m.17/2), kooperatife ayni sermaye konulmasına veya mevcut bir işletmenin ya da ayni sermayenin devralınmasına karar vermek (m.20-22), ihtiyaç hâlinde hesap tetkik komisyonu seçmek (m.46/3), kooperatifin başka bir kooperatif ile birleşmesine ve anasözleşmenin değiştirilmesine karar vermek (m.51), ortakların şahsi sorumluluklarını ağırlaştırmak veya ek ödeme yükümlülüğü ihdas etmek (m.52/1), yönetim ve denetim kurulu üyeleri hakkında kamu davası açılmış olması hâlinde azil veya göreve devam hususunda karar vermek (m.56/3 ve m.65/7), bu kurulların ücret, huzur hakkı, risturn ve yolluklarını belirlemek (m.56/6 ve m.65/7), kooperatif dış denetime tabi ise dış denetçiyi seçmek (m.69/2) ve kooperatifin dağılmasına karar vermektir (m.81).
Kooperatifin Genel Kurulu Çağrılması
Kooperatif Kanunu’nun 43. maddesinde; “Yönetim kurulu veya anasözleşme ile bu hususta yetkili kılınan diğer bir organ ve gerektiğinde denetçiler kurulu, ortağı olduğu üst birlik ve tasfiye memurları genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptirler. Ancak genel kurul yukarıda belirtildiği şekilde toplanamadığı takdirde ilgili bakanlık genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptir.” hükmü yer almaktadır.
Anılan düzenleme ile kooperatifin organlarından yönetim kurulunun, ilgili bakanlıkların, denetim kurulunun, tasfiye memurlarının ve genel kurulun genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahip olduğu açıkça ifade edilmiştir.
Kooperatiflerde Genel Kurulun Toplantıya Çağrılması Hakkında Detaylı bilgi için; tıklayınız.
Kooperatiflerde Genel Kurul Toplantı Yeter Sayısı
Genel kurul toplantısının açılabilmesi için toplantı yeter sayısının sağlanması zorunludur. Toplantı yeter sayısı, genel kurulun toplanarak gündem maddelerini görüşebilmesi için gerekli olan asgari ortak katılımını ifade eder ve şahsen veya temsilen toplantıya katılan ortaklar esas alınarak belirlenir.
Kooperatifler Kanunu’nun 45’inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, genel kurul toplantısına ilişkin yeter sayı anasözleşmede düzenlenir; ancak yapı kooperatiflerinde genel kurulun geçerli şekilde toplanabilmesi için ortakların en az dörtte birinin toplantıda hazır bulunması şarttır.
Toplantı başlamadan önce, KOOPBİS üzerinden temin edilen ve genel kurula katılma hakkı bulunan ortakların yer aldığı liste esas alınarak, hazır bulunanların sayısı imzalar üzerinden tespit edilir.
Kooperatif genel kurullarında toplantı yeter sayısının tespiti, özellikle ortak sayısının yüksek olduğu yapılar bakımından büyük önem taşımaktadır. Çok sayıda ortağın bulunduğu genel kurullarda başlangıçta yapılan yoklamada toplantı nisabının sağlanmış olması, o andan sonraki gündem maddelerinin görüşülmesi bakımından da temel alınır. Bu durumda, gündem maddeleri tek tek görüşülürken her oylama öncesi tekrar yoklama yapılması zorunlu değildir. Nisabın düştüğünü iddia eden bir ortağın, toplantı sırasında yeniden sayım yapılmasını talep etmesi ve bu talep üzerine yapılan sayım sonucunda nisabın kaybedildiğinin ortaya çıkması gerekir. Aksi halde, toplantının başlangıcındaki nisabın tüm toplantı boyunca korunmuş olduğu kabul edilir.
Oylamalarda karar yeter sayısının denetlenebilmesi için kaç kabul ve kaç ret oyu kullanıldığının tutanakta açıkça belirtilmesi gerekir. Kabul ve ret oylarının sayısının yazılmadığı durumlarda karar nisabının gerçekleşip gerçekleşmediği denetlenemez. Ancak toplantı nisabının korunduğu kabul edildiği sürece, oyçokluğuyla alınan kararların geçerliliği bakımından da bu yeter sayısı esas alınır. Nisabın düştüğüne ilişkin bir iddia varsa, bu iddianın ispat yükü bunu ileri süren ortağa aittir.
Genel kurul sırasında bazı ortakların toplantıyı terk etmiş olması tek başına nisabın düştüğü anlamına gelmez. Nisabın kaybedildiği, ancak yeniden yoklama yapılması istenip bu yoklamada çoğunluğun sağlanmadığının tespit edilmesi hâlinde ileri sürülebilir. Yeni bir sayım yapılmamışsa, toplantının başındaki yoklamayla belirlenen katılım oranı tüm gündem maddeleri için geçerliliğini korur.
Genel kurulda alınan kararlarda oylama sonuçlarının açık şekilde yazılması zorunlu olmakla birlikte, başlangıçtaki toplantı nisabına dayalı olarak kararların alınmış olduğu kabul edilir. Nisabın mevcut olmadığına ilişkin somut tespit bulunmadıkça kararların yoklukla malul olduğu ileri sürülemez. Toplantı yeter sayısının kaybedildiğini iddia eden ortağın bunu ispatlamaması hâlinde genel kurul kararlarının geçerliliği korunur.
Kooperatife Yeni Ortak Olmuş Bir Kişi Genel Kurul Toplantısına Katılabilir Mi?
Kooperatife üç ay önce ortak olan bir kişi genel kurula katılma hakkına sahip değildir. Ancak konut yapı kooperatiflerinde bu süre şartı aranmaksızın genel kurul toplantılarına katılabilir
Kooperatif Genel Kurul Gündeminin Belirlenmesi ve Görüşülebilecek Konular
Genel kurul toplantısında ele alınacak konular, çağrıyı yapan organ tarafından belirlenir ve genel kurul ilanında açıkça gösterilir. Ortakların, kooperatif işleyişini denetleyebilmesi, haklarını koruyabilmesi ve gündeme ilişkin hazırlık yapabilmesi için bu bilgilerin önceden duyurulmuş olması zorunludur.
Olağan genel kurul toplantılarında gündem kural olarak şu başlıklardan oluşur:
- Açılış ve divan teşekkülü,
- Yönetim kurulu ve denetim kurulu raporları ile kooperatifin dış denetime tabi olması hâlinde dış denetim raporunun okunması ve müzakeresi,
- Finansal tabloların okunması, görüşülmesi ve kabulü,
- Yönetim kurulu ile denetim kurulu üyelerinin ayrı ayrı ibrası,
- Faaliyet dönemi içinde yönetim kurulunda meydana gelen eksilmeler nedeniyle yapılan atamaların onaya sunulması,
- Görev süresi sona eren yönetim kurulu üyeleri, denetim kurulu üyeleri ve varsa dış denetçinin seçimi ile görev sürelerinin belirlenmesi,
- Yönetim kurulu, denetim kurulu ve dış denetçinin mali haklarının karara bağlanması,
- Gelecek döneme ilişkin bütçe ve çalışma programının görüşülmesi ve karara bağlanması,
- Diğer gerekli konular.
“Diğer gerekli konular” ibaresi tek başına gündem maddesi gibi kullanılamaz. Gündeme alınacak konu somut şekilde belirlenmeli ve duyuruda açıkça gösterilmelidir. Kanun ve anasözleşme gereği olağanüstü genel kurula konu olabilecek hususlar da, açıkça belirtilmek kaydıyla olağan genel kurul gündeminde yer alabilir. Anasözleşme değişikliklerinde ilanda yalnızca değiştirilecek madde numaralarının belirtilmesi yeterlidir.
Çağrı kararında yazılı olmayan gündem maddelerinin görüşülmesi kural olarak yasaktır (KoopK. m.46). Ancak Kooperatifler Kanunu m. 46’da iki istisna düzenlenmiştir:
A) Önceden bildirim istisnası
Ortakların en az 1/10’u (ve en az dört ortak) tarafından, toplantıdan 20 gün önce yazılı olarak bildirilen hususlar gündeme eklenmelidir. Ortaklar ayrı ayrı değil birlikte hareket ederek gündeme madde ekleyebilir.
B) Genel kurulun toplantı sırasında talebiyle ekleme istisnası
Gündem görüşmelerine geçilmeden önce ortakların en az 1/10’u tarafından yazılı teklif yapılması hâlinde, aşağıdaki konular katılanların yarıdan bir fazlasının kabulü ile gündeme alınabilir:
- Hesap tetkik komisyonu seçimi,
- Bilanço ve ibra kararının ertelenmesi,
- Çıkan/çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması,
- Genel kurulun yeni toplantıya çağrılması,
- Kanuna, anasözleşmeye veya iyi niyet kurallarına aykırı olduğu iddia edilen yönetim kurulu kararlarının iptali,
- Yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerinin görevden alınması ve yerlerine yenilerinin seçimi.
Ayrıca, ilgili Bakanlık tarafından kooperatife bildirilen görüş ve talimatlarda, genel kurulda görüşülmesi istenen hususlar varsa, bu konuların gündeme eklenmesi zorunludur.
Son olarak, olağan genel kurulların birleştirilmesi gündeme alınabilecek bir husus değildir. Bu konuda “Kooperatif ve Üst Kuruluşlarının Olağan Genel Kurul Toplantılarının Birleştirilerek Yapılması Hakkında Tebliğ” hükümleri uygulanmalıdır.
Tüm Ortakların Hazır Bulunması Hâlinde Çağrısız Genel Kurul
Kooperatifler Kanunu’nun 47’nci maddesi uyarınca, kooperatifin tüm ortakları veya yetkili temsilcileri eksiksiz olarak toplantıda hazır bulunduğu ve herhangi bir itiraz ileri sürülmediği takdirde; çağrı usullerine ilişkin anasözleşmede öngörülen şekil ve süre şartlarına uyulmaksızın genel kurul toplantısı yapılabilir.
Bu durumda, genel kurul toplantısına ilişkin diğer hukuki şartlar saklı kalmak kaydıyla, çağrıya aykırılığın kararların geçerliliğini etkilemeyeceği kabul edilmiştir. Ancak bu toplantıda alınacak kararların hukuken geçerli sayılabilmesi için toplantı öncesinde Bakanlık Temsilcisi görevlendirilmesi talebinde bulunulmuş olmasızorunludur.
Toplantı sonunda alınan tüm kararlar, toplantıya katılan ortaklar ile onların oy birliğiyle seçeceği temsilciler tarafından imzalanacak bir tutanakla kayıt altına alınır. Bu tutanak, alınan kararların bağlayıcılığının ve toplantının geçerliliğinin temel dayanağını oluşturur.
Kooperatif Genel Kurulunun Açılması
Kooperatiflerde genel kurul toplantısından en az on beş gün önce ilgili Bakanlıktan temsilci talebinde bulunulması zorunludur. Genel kurul toplantısı, Bakanlık temsilcisi bulundurulması yönünde usulüne uygun başvurunun yapıldığının ve toplantı yeter sayısının sağlandığının tespit edilmesi üzerine, çağrıyı yapan organ tarafından Bakanlık temsilcisinin huzurunda açılır. Açılışı takiben genel kurul tarafından bir toplantı başkanı ile yeterli sayıda kâtip üye ve gerektiğinde oy toplayıcı üye seçilir. Bu seçimlerde en fazla oy alan adaylar seçilmiş sayılır. Toplantı başkanı ve başkanlık divanı üyelerinin, kooperatif ortakları arasından veya kooperatifin üst kuruluşlarının temsilcileri arasından seçilmesi şarttır (KK m. 45).
Toplantı başkanlığının görevi, genel kurul görüşmelerinin kanuna, anasözleşmeye ve gündeme uygun şekilde; tarafsızlık ve eşitlik ilkeleri çerçevesinde sevk ve idare edilmesini sağlamak, ortaklara adil biçimde söz hakkı tanımak, toplantı düzen ve güvenliğini korumak ve görüşülen hususların tutanağa yazılmasını temin etmektir. Bakanlık temsilcisi, toplantının kanun ve anasözleşme hükümlerine uygun yürütülmesine nezaret eder; toplantının sevk ve idaresine doğrudan müdahalede bulunmaz, ancak gerekli hâllerde toplantı başkanını ve genel kurulu uyarabilir, yol gösterebilir ve gerektiğinde açıklamalarda bulunabilir.
Genel kurul toplantı tutanağı ile toplantıya katılanların listesi, toplantı başkanlığı ve Bakanlık temsilcisi tarafından imzalanır. Bakanlık temsilcisi, toplantıda alınan kararlardan kanuna veya anasözleşmeye aykırı bulduğu hususlara ilişkin görüş ve ihtirazî kayıtlarını tutanakta belirtmekle yükümlüdür. Usulüne uygun şekilde temsilci talebinde bulunulmasına rağmen Bakanlık temsilcisinin toplantıya katılamadığı durumda, Kooperatifler Kanunu’nun 87’nci maddesi ve ilgili yönetmelik uyarınca ilan edilen toplantı saatinden bir saat sonra, toplantı yeter sayısının mevcut olması şartıyla genel kurul toplantısına başlanabilir ve toplantı aynı hukuki bağlayıcılıkla icra edilir.
Kooperatif Genel Kurulunda Oy Hakkı ve Temsil
Oy hakkı, kooperatif ortaklığının en temel ve vazgeçilmez hakları arasında yer almaktadır. Kooperatifler Kanunu’nun 48’inci maddesi gereğince; kooperatiflerde diğer ticaret şirketlerinden farklı olarak, her ortak sermaye payı veya pay adedi ne olursa olsun genel kurulda yalnızca bir oy hakkına sahiptir.
Ortak, genel kurul toplantısına katılamadığı durumlarda, kooperatif anasözleşmesinde açık hüküm bulunması kaydıyla, yazılı izin vermek suretiyle oyunu yalnızca başka bir ortak aracılığıyla kullandırabilir (KK m.49). Temsilen oy kullanacak kişinin ortak olması genel kuraldır.
Bu kuralın tek istisnası; ortağın yerine eşinin veya birinci derece kan hısımlarının (anne, baba, çocuklar) genel kurula katılabilmesidir. Bu kişiler için temsilde ortaklık şartı aranmaz.
Bir ortak, genel kurulda kural olarak yalnızca bir ortağı temsil edebilir. Ancak ortak sayısı 1.000’in üzerinde olan kooperatiflerde, anasözleşmede hüküm bulunmak kaydıyla, her ortak en çok dokuz ortağı temsil edebilir (KK m.49).
Bununla birlikte, organ seçimlerine ilişkin oylamalarda, her ortak en fazla bir ortağı temsilen oy kullanabilir. Bu hususta anasözleşmede aksine hüküm bulunsa dahi uygulanması mümkün değildir (KK m.48).
Kooperatif Genel Kurul Toplantısında Oy Kullanamayacak Kişiler
Kooperatifler Kanunu’nun 50’nci maddesi uyarınca, kooperatifin iş ve işlemlerinin yürütülmesine herhangi bir suretle katılanlar, yönetim kurulunun ibrasına ilişkin kararlarda oy kullanamazlar. Bu hüküm, yönetim kurulu üyelerinin kendi sorumluluklarına ilişkin karar almalarını engellemeyi ve tarafsızlığı sağlamayı amaçlamaktadır.
Ancak söz konusu sınırlama denetçiler açısından uygulanmaz. Denetçiler, kooperatif ortağı olmaları hâlinde yönetim kurulunun ibrasında oy kullanabilirler; buna karşın kendi ibralarında oy kullanmaları mümkün değildir. Dış denetçiler ise yalnızca gerektiğinde açıklama yapmak üzere genel kurul toplantılarına katılabilir, ancak oy hakkına sahip değildir
Diğer taraftan; ortakların kendileri, eşleri veya usul ve füruu ile kooperatif arasında şahsi bir işe veya davaya ilişkin konular görüşülürken çıkar çatışması doğacağından, bu hallerde ilgili ortak oy hakkını kullanamaz.
Kooperatif Genel Kurulunda Karar Yeter Sayısı
Genel kurulda karar alınabilmesi için öncelikle toplantı yeter sayısının sağlanarak gündem maddelerinin görüşülmesine başlanmış olması gereklidir. Karar yeter sayısı ise, görüşülen gündem maddesine ilişkin kararın geçerli sayılması için kanun veya anasözleşmede öngörülen asgari olumlu oy miktarını ifade eder.
Kooperatifler Kanunu’nun 51’inci maddesi uyarınca, kanunda veya anasözleşmede aksi yönde bir hüküm bulunmadıkça; genel kurulda alınacak kararlar ile yapılacak seçimlerde oyların salt çoğunluğu (yarıdan bir fazlası) yeterlidir.
Aynı maddede istisnai kararlar için ağırlaştırılmış yeter sayılar öngörülmüştür. Buna göre:
- Kooperatifin dağılması,
- Diğer bir kooperatifle birleşmesi,
- Anasözleşmenin değiştirilmesi
hususlarında karar alınabilmesi için fiilen kullanılan oyların 2/3 çoğunluğu aranır.
Ayrıca Kooperatifler Kanunu’nun 52’nci maddesi gereğince;
- Ortakların şahsi sorumluluklarının ağırlaştırılması veya
- Ek ödeme yükümlülüğü getirilmesi
gibi durumlarda tüm ortakların 3/4’ünün rızası zorunludur.
Bunun yanında, anasözleşmede hüküm koyulmak suretiyle söz konusu karar yeter sayılarının daha da ağırlaştırılması mümkündür. Ancak hafifletici düzenleme yapılamaz.
Yönetim ve denetim kurulu üyelerinin ibrası ile bilançonun kabulü, Kooperatifler Kanunu’nun 42’nci maddesi uyarınca genel kurulun devredilemez yetkileri arasında yer almaktadır.
Genel kurulun bilançoyu onaylamasına ilişkin karar, kararda aksine bir hüküm bulunmadığı sürece, yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerinin ibrası sonucunu doğurur. Ancak bilançoda bazı hususların hiç yer almaması, eksik veya gerçeğe aykırı gösterilmesi yahut kooperatifin gerçek mali durumunun ortaya konulmasını engelleyecek şekilde bilinçli biçimde düzenlenmiş olması hâlinde bilanço onayı ibra etkisi doğurmaz.
Öte yandan; denetim raporunun ve dış denetime tabi kooperatiflerde dış denetçi raporunun genel kurula sunulmadığı hâllerde; finansal tabloların görüşülmesi, yönetim kurulu faaliyet raporunun onaylanması ve ibra kararları geçersizdir (KK m.65, 69).
Genel kurulca verilen ibraya ilişkin kararlar, yalnızca kararın kapsadığı açıklanan maddi olaylar yönünden hüküm ifade eder. Bu kapsamda:
- İbra kararına olumlu oy veren ortaklar ile
- İbra kararını bilerek sonradan kooperatif ortaklığına girenler
açısından yönetim kurulu ve denetçilerin sorumluluğuna ilişkin dava hakkı ortadan kalkar.
Diğer ortakların dava hakları ise ibra tarihinden itibaren 6 ayın geçmesiyle düşer (TTK m.558).
İbra kararı, ilerleyen dönemlerde başka bir genel kurul kararıyla geri alınamaz. Ancak 1163 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesinde öngörülen istisnai hükümler saklıdır.
Genel Kurul Kararlarının Tutanak Altına Alınması
Genel kurul toplantılarında alınan kararların geçerlilik kazanabilmesi amacıyla; toplantıda hazır bulunan ortak ve temsilcilerin sayısı, gündem maddelerine ilişkin yöneltilen sorular, verilen cevaplar, alınan kararlar, kararlara muhalif kalanların muhalefet gerekçeleri ile kullanılan olumlu, olumsuz ve çekimser oyların sayılarının yer aldığı bir toplantı tutanağı düzenlenir.
Tutanak;
- Giriş bölümü,
- Gündem maddelerine ilişkin açıklamalar ve alınan kararları içeren müzakere bölümü,
- Sonuç ve imza bölümü
olmak üzere sıralı bir formatta hazırlanır.
Hazırlanan genel kurul toplantı tutanağı; toplantı başkanlığı ile Bakanlık Temsilcisi, tarafından imzalanmak suretiyle hukuki geçerlilik kazanır.
Ayrıca, genel kurulda görüşülen konular ile alınan kararlar genel kurul toplantı ve müzakere defterine de işlenerek kayıt altına alınır.
Kooperatif Genel Kurul Kararlarının Tescil ve İlanı
Yönetim kurulu, genel kurul toplantı tutanağının noterce onaylanmış bir suretini toplantı sonrasında gecikmeksizin Ticaret Sicili Müdürlüğü’ne sunmakla yükümlüdür. Tutanakta yer alan ve tescil ile ilana tabi hususlar, ilgili mevzuat uyarınca ticaret siciline tescil ettirilerek ilan olunur. Bu yükümlülüğün yerine getirilmesi, genel kurul kararlarının üçüncü kişilere karşı hüküm ve sonuç doğurması bakımından büyük önem taşır.
Bakanlığa Gönderilecek Belgeler
Genel kurul toplantısının yapıldığı tarihten itibaren en geç bir ay içinde,
- Yönetim ve denetim kurulu raporları,
- Varsa dış denetçi raporu,
- Bilanço ile gelir-gider cetvelleri,
- Genel kurul toplantı tutanağının onaylı örneği,
- Ortaklar listesi ve istenebilecek diğer belgeler
onaylı birer nüsha halinde, kooperatifin ticaret siciline tescil edildiği yerdeki ilgili Bakanlığın taşra teşkilatına gönderilmelidir.
Bu belgelerin süresinde ve usulüne uygun olarak iletilmesi, kooperatifin idari ve mali denetimi açısından yasal bir zorunluluktur.
Kooperatif Genel Kurul Kararlarının İptali
Kooperatif genel kurul kararlarına karşı, kararların kanuna, anasözleşmeye veya iyi niyet kurallarına aykırı olması hâlinde, toplantıyı izleyen günden itibaren bir ay içinde iptal davası açılabilir. Genel kurul kararları hukuka aykırılığın türüne göre yokluk, mutlak butlan veya iptal edilebilirlik yaptırımlarına tabi olup, yokluk ve mutlak butlan hâllerinde süre ve muhalefet şerhi şartı aranmaksızın herkes tarafından ileri sürülebilirken; iptal edilebilir nitelikteki kararlarda hazır bulunan ortakların muhalif oy kullanıp bunu tutanağa geçirmesi ve bir aylık sürede dava açması gerekir. Ortaklıktan çıkarılma kararları ise üç aylık itiraz süresine tabidir ve kararın hukuki sonuç doğurabilmesi için ortağa usulüne uygun tebliği zorunludur. Usulsüz çağrı, toplantıya katılamayan ortaklara süreye tabi olmaksızın dava açma imkânı sağlasa da her durumda bir aylık hak düşürücü süre uygulanır.
Kooperatif Genel Kurul Kararlarına Karşı Dava Açılması Hakkında Detaylı Bilgi İçin; Tıklayınız.
Sonuç
Kooperatif genel kurulu, kooperatifin işleyişini belirleyen, ortak iradesinin somutlaştığı ve tüm organların üzerinde yer alan en yüksek karar mercidir. Genel kurulun sağlıklı bir şekilde toplanması, gündemin usulüne uygun belirlenmesi, toplantı ve karar yeter sayısının doğru tespiti, oy hakkının kullanımına ilişkin kuralların eksiksiz uygulanması ve alınan kararların düzenli şekilde tutanak altına alınarak tescil edilmesi, kooperatif yönetiminin hukuka uygun biçimde yürütülmesi açısından zorunludur. Özellikle toplantı nisabı ve karar nisabına ilişkin mevzuat hükümlerine riayet edilmesi, alınan kararların geçerliliğini ve uygulanabilirliğini doğrudan etkilediğinden büyük önem taşır.
Genel kurulda tüm ortakların eşit haklara sahip olması, oy hakkının istisnaları, temsil esasları, ibraya ilişkin hükümler ve ağırlaştırılmış karar yeter sayıları gibi düzenlemeler, kooperatiflerde demokratik yönetim anlayışının ve ortak menfaatlerinin korunmasını amaçlamaktadır. Bu çerçevede, genel kurul toplantılarının hem çağrı sürecinde hem de toplantının icrasında kanuna, anasözleşmeye ve iyi niyet ilkelerine uygun yürütülmesi, olası uyuşmazlıkların önüne geçecek ve kooperatifin kurumsal yapısını güçlendirecektir.
Sonuç olarak, kooperatif genel kurulu yalnızca zorunlu bir organ değil; aynı zamanda ortakların haklarının korunduğu, kooperatifin geleceğinin belirlendiği ve tüm faaliyetlerin denetlendiği temel platformdur. Usulüne uygun yapılan genel kurullar, kooperatifin sağlıklı işleyişini güvence altına alırken; usulsüzlük içeren toplantılar ve kararlar ise hem yönetimsel aksaklıklara hem de hukuki ihtilaflara yol açabilmektedir. Bu nedenle genel kurul sürecinin her aşaması, mevzuat hükümleri ışığında titizlikle yürütülmelidir.