İş sözleşmesinin feshi halinde, sgk çıkış kodu sözleşmesinin fesih sebebi ve fesheden tarafa göre değişkenlik göstermekle birlikte, işveren tarafından sözleşmenin feshedildiği hususunda Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirimde bulunulur. SGK çıkış kodu olarak adlandırılan bu kodlar fesih sebebine bağlı olarak hak kazanılan işçilik alacakları ve işsizlik maaşına hak kazanılıp kazanılmadığı hususunun tespiti bakımından önem arz etmektedir.

Bu yazımızda fesih sebebine bağlı alacakların ne olduğu, SGK çıkış kodlarının neyi ifade ettiği, çıkış koduna bağlı olarak talep edilebilecek alacak türleri ve çıkış kodunun değiştirilmesi amacıyla yapılabilecek işlemler hususunda inceleme yapılmıştır.

Fesih Sebebine Bağlı Alacaklar Nelerdir?

İşçilik alacakları 4857 sayılı İş Kanunu ile sair yönetmeliklerde düzenlenmiştir. İşçilik alacakları ise feshe bağlı alacaklar ve ücret nevinden alacaklar olarak ayrılmıştır. Ücret nevinden alacakların başlıcaları: fazla mesai ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, ücret alacağı, prim alacağı ve hafta tatili ücreti alacağıdır. Ücret nevinden alacaklar olarak ifade edilen bu alacakların talep edilebilmesi iş sözleşmesinin feshine bağlı olmayıp sözleşme devam ederken dahi talep edilebilmektedir.

Feshe bağlı alacaklar ise kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık ücretli izin alacağıdır. Bu alacakların talep edilebilmesi için iş sözleşmesinin feshedilmiş olması gerekmektedir. Yıllık ücretli izin alacağı fesih sebebine bağlı olmayıp talep edilebilmesi için sözleşmenin feshedilmesi yeterlidir. Ancak kıdem tazminatı ve ihbar tazminatının talep edilebilirliği fesih sebebine bağlanmıştır. Kıdem tazminatı alacağı ile ihbar tazminatı alacağına hak kazanabilme koşulları için ilgili yazılarımızı inceleyebilirsiniz.

Bu yazımızda kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı çıkış koduna bağlı olarak talep edilebilir olup olmadığı hususuna değinmekle yetinilmiştir. Diğer yandan işçinin hangi çıkış kodu neticesinde işsizlik maaşı talep edebileceği de belirtilmiştir.

SGK Çıkış Kodları ve Hak Kazanılan Alacaklar ile İşsizlik Maaşı

SGK Çıkış Kodları ve Hak Kazanılan Alacaklar ile İşsizlik Maaşı

İşten Çıkış Kodu	Fesih Sebebi	Kıdem Tazminatı	İhbar Tazminatı	İşsizlik Maaşı
1	Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi	Hayır	Hayır	Hayır
2	Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi	Hayır	Hayır	Hayır
3	Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa)	Hayır	İhbar öneline uyulmazsa işveren hak kazanır.	Hayır
4	Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi	Evet	İhbar öneline uyulmazsa işçi hak kazanır.	Evet
5	Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi	Hayır	Hayır	Hayır
8	Emeklilik (yaşlılık) ve toptan ödeme nedeniyle	Hayır	Hayır	Hayır
9	Malulen emeklilik nedeniyle	Hayır	Hayır	Hayır
10	Ölüm	Hayır	Hayır	Hayır
11	İş kazası sonucu ölüm	Hayır	Hayır	Hayır
12	Askerlik	Hayır	Hayır	Evet
13	Kadın işçinin evlenmesi	Hayır	Hayır	Hayır
14	Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması	Hayır	Hayır	Hayır
15	Toplu işçi çıkarma	Evet	İhbar öneline uyulmazsa işçi hak kazanır.	Hayır
16	Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli	Hayır	Hayır	Hayır
17	İşyerinin kapanması	Evet	İhbar öneline uyulmazsa işçi hak kazanır.	Evet
18	İşin sona ermesi	Hayır	İhbar öneline uyulmazsa işçi hak kazanır.	Hayır
19	Mevsim bitimi	Hayır	Hayır	Hayır
20	Kampanya bitimi	Hayır	Hayır	Hayır
21	Statü değişikliği	Hayır	Hayır	Hayır
22	Diğer nedenler	Hayır	Hayır	Hayır
23	İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih	Evet	Evet	Evet
24	İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih	Evet	Evet	Evet
25	İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih	Evet	Evet	Evet
26	Disiplin Kurulu kararı ile fesih	Hayır	Hayır	Hayır
27	İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih	Hayır	Evet	Evet
28	İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih	Hayır	Hayır	Hayır
30	Vize süresinin bitimi	Hayır	Hayır	Hayır
31	Kendi istek ve kusuru dışında fesih	Evet	Evet	Evet
32	4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile fesih	Evet	Evet	Evet
33	Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi	Hayır	Hayır	Hayır
34	İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih	Evet	Evet	Evet
35	6495 sayılı Kanun nedeniyle devlet memurluğuna geçiş	Hayır	Hayır	Hayır
36	KHK ile işyerinin kapatılması	Hayır	Hayır	Hayır
37	KHK ile kamu görevinden çıkarma	Hayır	Hayır	Hayır
38	Doğum nedeniyle işten ayrılma	Hayır	Hayır	Hayır
39	696 KHK ile kamu işçiliğine geçiş	Hayır	Hayır	Hayır
40	696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış	Hayır	Hayır	Hayır
41	Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler	Hayır	Hayır	Hayır
42	Sözleşmenin esaslı noktaları hakkında işçinin yanıltması	Hayır	Hayır	Hayır
43	İşçinin işverene veya ailesine zarar verici davranışları	Hayır	Hayır	Hayır
44	İşçinin işverene cinsel tacizde bulunması	Hayır	Hayır	Hayır
45	İşçinin işyerine sarhoş gelmesi	Hayır	Hayır	Hayır
46	İşçinin işverene güveni kötüye kullanması	Hayır	Hayır	Hayır
47	İşçinin yedi günden fazla hapis alması	Hayır	Hayır	Hayır
48	İşçinin devamsızlık yapması	Hayır	Hayır	Hayır
49	İşçinin görevlerini yapmamakta ısrar etmesi	Hayır	Hayır	Hayır
50	İşçinin işin güvenliğini tehlikeye atması	Hayır	Hayır	Hayır

Hatalı Çıkış Kodunun Düzeltilmesi

İşveren tarafından fesih işlemlerinin tamamlanabilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu’na fesih sebebi hususunda çıkış kodu ile bildirim yapılması gerekmektedir. İnternet sistemi üzerinden yapılan bildirimlerde zaman zaman hatalı işlem yapılması mümkündür. İşverenin, işçinin çıkış kodunu hatalı olarak bildirmesi halinde 10 gün içerisinde yine internet sistemi üzerinden düzeltme imkanı bulunmaktadır. Ancak çıkış kodunun hatalı olarak bildirilmesinin üzerinden 10 gün geçmesi halinde düzeltme talebi ancak işverenin işçi ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurması halinde mümkündür.

SGK Çıkış Kodunun Değiştirilmesi Talebi

Uygulamada zaman zaman işçinin iş sözleşmesini haklı nedenlerle feshi halinde, işveren tarafından haklı nedenlerin kabul edilmemesi ve işçinin çıkış sebebini istifa olarak, SGK çıkış kodunu ise “3” olarak bildirdiği görülmektedir. Bu halde işçi genellikle kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi işçilik alacakları talebiyle dava ikame etmekte, kıdem ve/veya ihbar tazminatına hak kazandığına ilişkin kesinleşmiş mahkeme kararı ile İŞKUR’a başvuru yaptığında ise geriye dönük olarak işsizlik maaşı talep edebilmektedir.

Ancak işçinin bu alacaklar sebebiyle arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlaması ve sgk çıkış kodu değişikliğine ilişkin anlaşma sağlanmaması veya işçilik alacakları talebiyle dava ikame etmemesi gibi durumlar gündeme gelebilecektir. Bu halde işçi, işsizlik maaşı talep edebilmek adına işten çıkış kodunun tespiti talebiyle dava açma hakkına sahiptir.

İşten çıkış kodunun düzeltilmesi/doğru tespiti talebiyle dava açılabilmesi için öncelikle işçinin daha öncesinde işçilik alacakları talebiyle dava açmamış olması gerekmektedir. İşçilik alacakları (kıdem tazminatı, ihbar tazminatlı dava) davasının açılabileceği hallerde çıkış kodunun değiştirilmesi/tespiti talepli dava açmakta hukuki yarar bulunmayacağı kabul edilmektedir. Hukuki yararın yokluğu halinde davanın reddine karar verilecektir. Hak kaybı yaşamamak adına dava açmadan evvel avukattan hukuki desteği almakta fayda vardır.

İşten çıkış kodunun düzeltilmesi talebiyle açılan tespit davalarından husumet işverene yöneltilmeli, Sosyal Güvenlik Kurumu davaya dahil edilmemelidir. Tespit davasında fesih sebebi değerlendirilecek, fesih sebebi çerçevesinde ise SGK çıkış kodu tespit edilecektir.